نام فارسی: آقطی
نام عربی: الخَمان
نام علمی: Sambucus
ماهیت: آقطی میوه درختچه ای است که دو گونه است:
- آقطی بزرگ مشهور به انگورکولی و
- آقطی کوچک مشهور به پلم.
اجزای مورد استفاده و مشتقات: ریشه، پوست داخلی، ساقه، برگ، گل و میوه
طبیعت: در درجه دوم سرد و خشک
افعال و خواص:
- میوه آقطی، بازدارنده، خشک کننده ای قوی، مسهل اخلاط چسبناک، تحلیل برنده رطوبات زائد، مسکن درد، ادرار آور و ملین یا روان کننده شکم است.
- پوست تنه این درختچه مسهل و ادرارآور میباشد.
- خوردن میوه آقطی و مالیدن میوه پخته آن به سر باعث سیاهی و تقویت مو میشود.
- برگ این درختچه التهاب بافتهای بدن را از بین میبرد و به درمان استسقاء، رماتیسم و بیماریهای پوستی کمک میکند.
- دمنوش برگهای خشک شده آن برای رفع اسهال مؤثر است.
- آشامیدن آب برگ و ساقه پخته شده آن باعث اسهال بلغم و صفرای تلخ میشود.
- غرغره جوشانده جوانه های آن به رفع گلودرد کمک میکند.
- ضماد برگ آن برای فرونشاندن التهاب باد سرخ و التيام جراحات مفيد است.
- ضماد برگ تازه اش با آرد جو، اورام گرم، سوختگی با آتش، گازگرفتگی سگ و نواسیر را التیام می بخشد.
- ضماد برگ تازه آن با پیه بز به درمان نقرس کمک میکند.
- جوشانده گل های خشک شده آن، برونشیت، ذات الجنب و رماتیسم را بهبود می بخشد.
- بخور گلهای آن برای درمان بیماری سل و خروج اخلاط چسبناک از گلو مفید است.
- سَعوط آب ریشه پخته شده آن به مدت سه روز برای رفع سرخی چشم سودمند است.
- فرزجه ریشه آن، درد رحم بیماریهای مقعد و نواسیر را بهبود میبخشد.
- مضمضه آب ریشه پخته شده آن برای کرم دندان مفید است.
- نشستن در آب ریشه پخته شده آقطی، باعث رفع صلابت و پاکسازی رحم میشود.
- شست و شو دادن چشم با جوشانده این گیاه برای از بین بردن ورم چشم مفید است.
مقدار مصرف:
- شربت آن تا 6 گرم
- برگ آن سی تا صد گرم در شبانه روز و
- گل آن صد گرم.
مضرات:
- مضر برای ریه
- زیاده روی در مصرف آن باعث تهوع، قی، اسهال و ورم روده می شود.
مصلحات و تدابیر: عسل.