از نگاه طب سنتی قطع پریود، اقسام گوناگونی دارد که عبارتند از:
- کم بودن خون بدن
- غلظت خون که ناشی از غلبه سردی یا غلبه اخلاط غلیظ مانند سودا یا بلغم است.
- دهانه عروق رحم مسدود شود و به این سبب فرد پریود نمیشود.
- ورم رحم موجب قطع قاعدگی شده است.
- زخم های رحم بسته شده و موجب انسداد در دهانه عروق رحم شده است.
- رَتَق[1] موجب قطع قاعدگی شده است.
- چاقی و فربهى زیاد بواسطه فشردن و ایجاد مزاحمت خود در مجاری عروق رحم، انسداد ایجاد کرده است.
- رحم از حالت طبیعی خود انحراف پیدا کرده به گونه ای که دهانه رحم در مقابل فرج نیست و به این سبب خون خارج نشود.
نوع اول: کم بودن خون بدن
علائم آن:
- لاغری بدن و ضعف آن
- زردى رنگ بدن
- شروع آن با گرسنگی و رنج شدید است.
- همینطور در ابتدا بیماریهای تحلیل برنده و خونریزی و اسهال را آشکار میکند.
سیر درمان:
- جهت تقويت بدن و توليد خون، از غذاهاى مقوى همچون تخم مرغ نيمپخته یا عسلی و شورباى مرغ چاق محلی و گوشت آن و گوشت گوسفند جوان و شير و شيرينى بيشتر تناول نمایند.
- شرایط برای راحتی و خواب فرد تدارک ببینند، چراکه فعالیت زیاد موجب تشدید بیماری او خواهد شد.
- مکرر استحمام کنند تا به بدن رطوبت برسانند.
نوع دوم: غلظت خون که ناشی از غلبه سردی یا غلبه اخلاط غلیظ مانند سودا یا بلغم است.
علائم آن:
- سفيدى رنگ و سستى بدن است
- كبودى رگهای بدن
- ادرار زیاد
- وجود بلغم در مدفوع به جهت اختلال در هضم معده
- سنگینی خواب
- اگر خون از رحم خارج شود، خون رقیق باشد
سیر درمان:
- جهت پاکسازی اخلاط غليظ، داروهای لطیف کننده خون مانند ايارجات و همانند آن.
- و پس از آن براى رقيق کردن خون و سهولت جريان آن، تخم كرفس و انيسون و پونه و باديان و مانند آن را جوشانده و با عسل يا قند معجون کرده بخورند.
- با جوشانده شوید، مرزنجوش، پونه، سداب، بابونه، اكليل و صعتر آبزن کنند.
- سنبل و دارچين و سليخه و حبّ بلسان[2] و عود بلسان[3] و جوزبوا و قاقله صغار[4] و قسط و غير آن هرچه دارای عطريت و تفتيح[5] و تقطيع[6] و تسخين[7] هست را داخل پارچه ای ریخته، گرم کرده و روی شکم قرار دهند.
- و همینطور ادویه های معطر مانند میخک، هل، دارچین، عود و مصطکی را در بخوردان بسوزانند و دود آن را به رحم برسانند.
- و بعد از اینکه رقت خون حاصل شد، فصد صافن و مابض و حجامت ساقين بسیار مفید است. و دو روز قبل از زمان شروع دوره پریود انجام دهند؛ «لئلّا يتصّل النوعان من الإستفراغ فيحدث الضّعف و فتور القوّة»[8]. و اين فصد و حجامت برای كسى كه چاق باشد بی نهايت سودمند است.
- و اگرطبيب صلاح دانست، قبل از رقيق شدن خون نيز استحمام کنند.
[1] بسته بودن راه آمیزش زن را رَتَق گویند(ویکی فقه). يعنى بر فم رحم و فرج چيزى پيدا شود كه مانع جماع شود و به سبب نابودن منفذ در وى، طمث را نيز منع نمايد و عند نوبت حيض، الم شديد و تمدد عظيم پديد آيد(طب اکبری)
[2] گیاه بلسان به نام علمی Commiphora opobalsamum گیاهی مصری است که دارای بوی معطری می باشد و در مکانی به نام عین الشمس در نزدیکی شهر قاهره پایتخت کشور مصر می رویید. در كشورهای كناره دريای سرخ، عربستان سعودی، مصر، سودان، اتيوپی کشت این گیاه رایج است. برگ این درخت مانند برگ گیاه سداب ولی بسیار کم رنگ تر از آن است؛ میوه یا دانه اش در اندازه و شکل و رنگ همانند میوه درخت سقز بوده و بسیار خوشبو و طعم آن تلخ می باشد. بسته به محلی که در حال رشد است، می تواند در اندازه متفاوت باشد.
طبیعت چوب بلسان خشک و طبیعت دانه اش كمى گرم تر از چوبش می باشد. نام متداول این گياه از واژه يونانی بالسامون به معنی روغن معطر گرفته شده است و نام های دیگر گیاه بلسان، بلسان مکی و بلشم مکی می باشد. همچنین چوب اين درخت را عودالبلسان، دانه اش را حب بلیسان و روغن آن را دهن البلسان می نامند.
[3] عود بلیسان: بلیسان درختچه ای خاردار با شاخه های کوتاه، گیاه چند ساله زیبایی است با گل های زرد، سفید یا صورتی رنگ و بوی بادام تلخ. گل های آن بر دو نوع نر و ماده است. میوه آن کروی یا گلابی شکل و کمی گوشتدار است. بلسان از تیره سدابیان است که با نام های مختلفی از جمله ذُهل، بالسان، بلسام مکه، بلچام (یمن) بلسم اسرائیل شناخته شده است. از چوب، حب و روغن آن برای مصارف دارویی استفاده می کنند.
عود بلیسان شاخ درخت بلسان است. بومی اروپا است و در جنگل ها و همچنین زمین های زراعی شکوفا می شود و رشد می کند، اما اکنون در کشورهای معتدل نیز یافت می شود. درخت بلسان در کوه های مکه و مدینه و همچنین رشته کوه ساراوات گسترش یافته است.
[4]هل کوچک
[5]باز کننده
[6]قطعه قطعه کننده
[7]گرم کننده
[8]به طوری که دو نوع استفراغ همزمان صحیح نیست و باعث ضعف و کمبود نیرو می شوند.
ادامه دارد…..