روغن زرد گاوی

روغن حیوانی زرد گاوی

زُبْد: در زبان فارسی به آن روغن تازه ­ی بدون نمک، مسکه و روغن و در زبان هندی کهی می­گویند

ماهيت آن:

عبارت است از روغن گاو، بز، گوسفند و گاومیش که از کره ی آنها گرفته میشود.

بهترین نوع آن: تازه­ ی خوشبویی است که از روی شیر می­گیرند.

و لطیفترینِ همه­ ی مواردی که گفته شد روغن گاو است.

و روغن گاومیش، خصوصاً جنگلی از همه غلیظتر و چرب­تر است.

طبيعت آن:

در درجه­ ی اول گرم و در آخر درجه­ ی اول، مرطوب است

و کهنه­ ی آن گرمتر و رطوبت آن کمتر است و سریع به شکل خلط غالب در می­آید خصوصاً اگر صفرا غالب باشد.

افعال و خواص آن: 

1. نرم کننده، نضج دهنده، چاق کننده و گشاینده­ ی گرفتگی­ها.
2. جهت تصفیه­ ی صدا و خشونت و خشکی نای، حلق و سرفه­ ی خشک مفید است.
3. برای ورم­های ظاهری و داخلی و در جاری ساختن فضولات مفید است.
4. خوردن ان با عسل جهت ورم گرم پرده ­ی دیافراگم و ورم گرم ریه و پختن و نضج رطوبات سینه و دفع آنها مفید است و مالیدن آن به بدن نیز همین اثر را دارد.
5. خوردن آن با شکر و خشخاش بی­نهایت موجب چاقی بدن است.
6. خوردن آن با بادام تلخ جهت رفع فضولات ریه مفید است.
7. با داروهای قابض مثل پوست میوه ­ی انار یا مازو جهت اسهال و زخم روده یا کولیت که از تندی و تیزی اخلاط پدید آمده باشند مفید است.
8. خوردن آن با شربت گلاب جهت قطع تاثیر داروی مسهل نافع است.
9. خوردن آن با زرده ­ی تخم­مرغ نیم­برشت یا عسلی برای سوزش ناشی از اخلاط تیز مفید است.
10. پانزده مثقال آن با هفت مثقال شکر جهت سختی دفع ادرار تجربه شده است.
11. مالیدن آن به بدن بالخاصیت بدن را تغذیه می­کند و غذارسانی آن صرفاً به آلات غذا مانند مری و معده و کبد وابسته نیست.
12. جهت نضج ورم­ها و ورم بناگوش و بیغوله­ ی ران­ها و چربی و زخمی که در سر و بدن اطفال پدید می­آید مفید است.
13. جهت گزیدن افعی و هزارپا خصوصاً  گرم­کرده­ ی آن و گرماگرم خوردن یا مالیدن آن نافع است.
14. مالیدن آن به بن دندان یا لثه­ ی اطفال باعث سرعت در رویش دندان آنها می­شود.

• و با ادويه مفتحه جهت تفتيح حجب دماغ و تليين اعصاب و جراحت مثانه و قوبا و سعفه خشك و جرب خصوصاً كه اولاً بدن را با آب سرد بشویند و بمالند و بعد از ماليدن صاحب آن خود را بپوشاند تا عرق كند در همان روز رفع علت می‌گردد.
• و ضماد آن با سورنجان نرم كوبيده جهت قطع و استيصال دانه بواسير مجرب و در اين امر هر چند كهنه باشد بهتر دانسته‌اند.
• و مغسول آن به يك صد و يك آب و اقلاً چهل و يك آب در امور مذكوره سريع الاثر و جهت پاك نمودن زخم از چرك و التيام زخمها و رويانيدن گوشت تازه و جهت بواسير و حرق النار نيز مفيد.

عوارض آن:

1. ضعف کننده و سست کننده ی معده
2. کاهنده اشتها
3. بسيار خوردن آن مسهل

مصلح آن:

1. قبض دهنده ها
2. نمك 
3. شكر 
4. شیره انگور
5. عسل

جایگزین آن: شير تازه دوشيده كه بجوشانند تا یک پنجم آن تبخیر گردد.

مقدار مصرف آن: تا 90 گرم است.