تاریخچه حجامت

بر اساس مستندات تاریخ علمی و تاریخ نقلی سابقه حجامت به هفت هزار سال قبل بر می گردد. بر اساس نقل منابع دینی حجامت از سنت های پیامبران است و تاریخ آن با عمر و رسالت پیامبران برابری می کند. به دستور ادریس پیامبر در تصویری روی سردرب اهرام ثلاثه مصر، حجامت معرفی گردیده و تا کنون باقی است.

حجامت در تاریخ طب سنتی شرق زمین دارای سابقه ای بیش از 5 هزار سال و شاید قدیمی ترین سند در خصوص حجامت مربوط به 3300 سال قبل از میلاد در مقدونیه می باشد.

در مکتب آیورودای هند نیز که سابقه اش به 5000 سال می رسد از روشی برای درمان بیماری خونی نام برده است.

چینی ها حدود دو هزار سال قبل از میلاد مسیح از انواع حجامت تر و خشک به همراه طب سوزنی در درمان بیماران بهره می جسته اند.

بقراط، پزشک مشهور یونانی در چهارصد سال پیش از میلاد مسیح حجامت را در درمان بیماری ها تجویز می کرده است. و به موارد استفاده و منع استفاده اشاره نموده است.

در کشور ما نیز حجامت سابقه ای دیرینه دارد و شواهد نشان می دهد قبل از ظهور اسلام حجامت توسط حکما و اطبا مورد استفاده قرار می گرفته است.

در تاریخ آورده اند بهرام گور از پادشاهان سلسله ساسانی برای درمان بیماری خود از حجامت استفاده کرده است و همچنین شواهد نشان می دهد که حجامت به همراه طب سنتی در دانشگاه جندی شاهپور تدریس می شده است.

در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) در کتاب نهج الفصاحه از حجامت به عنوان سنت الهی نام برده است. از این حدیث چنین استنباط می شود که حجامت در واقع یک روش الهی درمان است که توسط پیامبران الهی به مردم آموزش داده شده است. پس از ظهور اسلام و تائیدات و تاکیدات فراوان پیامبراکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) حجامت حیاتی پرفروغ تر یافت.

احادیثی که از پیامبراکرم (ص) نقل گردیده تقریبا میان منابع شیعه و سنی مشترک است. برخی از منابع اهل سنت و برخی منابع اهل شیعه.

پیامبراکرم (ص): در شب معراج هنگامی که به آسمان هفتم صعود می کردم به هیچ ملکی از ملائک گذر نکردم مگر اینکه گفتند: یا محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن امر بفرما.

تفسیر المیزان – ذیل آیه اول

سوره مبارک اسری

پیامبراکرم (ص): پنج چیز از سنت پیامبران است. حیاء، حلم، حجامت، مسواک و عطر

جامع الصفیر سیوطی جلد 1

پیامبراکرم (ص): به درستیکه حجامت شفا است.

بحارالانوار ج 62 ص 135

حضرت علی (ع): حجامت بدن را سالم و عقل را قوت می بخشد.

بحارالانوار ج 62 ص 114

در کشور ما دانشمندان و اطباء شهیر ایران زمین نظیر ابوعلی سینا، جرجانی، رازی و بسیاری دیگر. جملگی به طور وسیعی از حجامت در درمان بیماران خود بهره برده اند. به عنوان مثال ابوعلی سینا در کتاب معتبر خویش این روش را به کرات تجویز نموده است مثلا در کتاب قانون، حجامت را در درمان بیش از 37 بیماری موثر دانسته است.

روند استفاده از حجامت در کشور ادامه داشت و به صورت پیشگیری و یک سنت در بهار و پائیز از آن استفاده میشد. و حکما نیز برای درمان بیماری از آن بهره می گرفتند.

در سال 1334 با وضع قانون نظارت بر درمان حجامت ممنوع شد. و به توصیه اولین گروه متخصص ایرانی طب جدید که از فرانسه فارغ التحصیل شده بودند حجامت برچیده شد. ولی بصورت سنتی در منازل و حاشیه ها انجام می شد.

تا اینکه در سال 1364 عده ای از صاحب نظران و اساتید دلسوز با کوشش بسیار فراوان جهت احیای مجدد این روش درمانی سعی مجدانه را شروع نموده و بالاخره سال 1369 در قالب موسسه تحقیقات حجامت ایران به ثبت رسید.

از این به بعد این موسسه تمام سعی و تلاش خود را جهت احیا و ترویج این سنت حسنه و بررسی و تحقیق علمی روی اثرات درمانی حجامت و انتقال این اطلاعات به پزشکان و علاقه مندان معطوف نمود.

نویسنده: مسعود مختاری