اندر خواص آجر
آجر به عربی لِبن، بر وزن کتف، به فارسی خشت و به هندی انیته نامند. در ادامه با ماهیت و خواص درمانی آجر در طب سنتی آشنا می‌شویم.
ماهیت آجر :
آجر به دو قسم است:
۱. یک قسم سفید است که در کورۀ آهک پزی می‌پزند و این قسم بهتر و در طب مورد مصرف است.
۲. قسم دوم آجر سرخ است و آن را در کورۀ آجرپزی به این روش می‌پزند که خشت خام خشک کرده را پشت به پشت چیده و ما بین دوتای آنها شاخه‌های چوب درخت ناک یا چوب درخت دیگری یا سرگین گاو و یا غیر آن گذاشته آتش می‌زنند تا تمام چوب و سرگین که ما بین آجرهاست سوخته و همه خشتها پخته شود سپس صبر میکنند تا سرد شود سپس از کوره خارج میکنند.
بهترین آن کامل و یکسان پخته شده آن است.
در بعضی کوره ها کمی نوشادر خصوصاً در آنها که با فضله‌ها پخته باشند و یا خاک آنها حر یعنی خالص نباشد بلکه آغشته باشد با فضلات بعمل می‌آید و نیز قطعه‌های سفالی جوش خورده سیاه و بنفش از همه کورها بیرون می‌آید، در بعضی بیشتر و در بعضی کمتر به‌همان جهت که از شدت حرارت آتش گداخته و لطیف آن تحلیل یافته کثیف آن می‌ماند.
طبیعت آن:
گرم در دوم و خشک در چهارم
افعال و خواص درمانی آجر :
بیماری‌های سر:
اگر آجر سفید آب ندیده را روی آتش سرخ کنند که مانند اخگر شود و در مقداری آب ریخته تا آن آب به جوش آید و چادری بر سر گرفته و سر را روی بخار آن بگیرند تا عرق کند جهت تحلیل مواد سرد مغز و نزله‌های مزمن و درد سر کهنه بی‌همتا و مجرب است.
ضماد آن با نمک و سرکه جهت حزاز(شوره یا سبوسه سر) نافع است.
ورم و جوش و باد و آسیت و بواسیر و غیره:
اگر خشت درست یا تکه‌ای از آن که پختۀ آب ندیده باشد را خصوصاً که سفید باشد با آتش گرم کرده کمی آب روی آن پاشیده، سپس در نمد یا پارچۀ پنبه‌ای پیچیده سپس روی عضوی که درد ناشی از سردی و یا بادِ محتبس و یا ورم سرد و یا بر موضع بواسیر که درد شدید داشته باشد قرار دهند موجب تعریق آن عضو و دفع مواد سرد و تحلیل و تسکین درد آنست.
ضماد آن با آب غوره جهت شری(مخملک) و مانع بروز آن میشود.
ضماد آن با سرگین گاو جهت تحلیل ورم‌ها و جوش‌های بلغمی و استسقای لحمی و زقی و کبد چرب مفید است.
پاشیدن پودر آن جهت جلوگیری از خونریزی جراحتها مفید است.
نشستن روی آجر گرم کرده اسهال خونی ناشی از رطوبت و اسهال سرد ناشی از باد و درد بواسیر مجرب است و تسکین دهنده آن است خصوصاً که روغن گل سرخ بر آن ریخته شده باشد.
