خصوصیات کلی مزاج های مختلف

۱.افراد دارای مزاج گرم و خشک :

لاغر اندام بوده و رنگ چهره متمایل به زردی دارند. تحمل گرما را نداشته و خواب کمی دارند. عطش زیاد و دهانی خشک دارند. زود عصبانی شده و زود آرام می شوند. افرادی پرجنب و جوش و پرانرژی هستند.

۲.افراد دارای مزاج گرم و تر :

افرادی هستند درشت اندام، دارای پوستی سرخ و سفید و موهایی پرپشت، تحمل گرما و سرمای زیاد را ندارند ولی درکل تحمل سرما برایشان راحت تر است. انسان هایی شجاع و جسور و مهربان بوده و معمولا پیشرو و رهبر گروه می باشند.

۳.افراد دارای مزاج سرد و تر: 

افراد چاق با پوست سفید و موهایی کم پشت هستند کمتر تشنه می شوند و دهان مرطوبی دارند. افراد کم‌انرژی، صبور و آرامند.

۴.افراد با مزاج سرد و خشک:

افرادی لاغر اندام و کم خواب، معمولا با پوست تیره و خشک هستند. دقیق، منظم و محاسبه گر می باشند.

البته این خصوصیات کلی می‌باشند و برای تشخیص دقیق‌تر حتما در شهر محل سکونت خود به متخصص حاذق طب سنتی مراجعه کنید.

در ادامه به تغذیه ویژه هر گروه خواهیم پرداخت…

مزاج سرد و تر:

مواد غذایی مضر برای افراد دارای مزاج سرد و تر :

مصرف بیش از حد مواد لبنی، ترشی ها و سرکه، برنج، سیب زمینی، ماکارونی، مرغ ماشینی، ماهی، کله پاچه، سیراب شیردان، نان خوب پخته نشده، حلوای نشاسته یا آرد، شیربرنج، آش رشته با کشک، سوپ جو، میوه های ترش، نارنگی، کیوی، مرکبات، هندوانه، خیار، کاهو، گوجه فرنگی، اسفناج، غوره، موز، آلو، آلبالو و …

درصورت زیاده روی در مصرف موادغذایی فوق این افراد دچار علائمی از قبیل ضعف هضم، نفخ شکم، دردهای مفصلی، سینوزیت، افزایش ترشحات واژینال ، کاهش حافظه و … شوند.

مواد غذایی مفید برای افراد دارای مزاج سرد و تر :

گوشت بره، کبوتر، گنجشک، بوقلمون، بلدرچین، آبگوشت، میوه های رسیده و شیرین مثل سیب، به، نارگیل، انجیر، گلابی، مویز، زردک، ادویه هایی چون زیره سبز، زنیان، زعفران، آویشن، رازیانه، انیسون، موسیر، نعنا، ریحان، جعفری، مرزه، ترخون، شوید، تره

و مغز بادام، عسل، ارده، شیره انگور یا خرما.

نمونه ترکیبات غذایی مفید برای افراد دارای مزاج سرد و تر :

سکنجبین عسلی (سرکه انگبین)، ماءالعسل با هل و میخک، گلقند، مربای وج، نخوداب، کباب ماکیان با ادویه، قلیه تره با گوشت گنجشک یا کبوتر بریان شده با روغن زیتون.

مزاج سرد و خشک:

مواد غذایی مضر برای گروه دارای مزاج سرد و خشک:

بادمجان، غذاهای نمک سود، خیار شور و یا شور مخلوط، گوشت گاو، گوساله، بز، حیوانات پیر، شترمرغ، گوشت شکار دشتی و کوهی، پنیر، سرکه کهنه، غذاهای مانده و فریز شده، روغن ها و خوراکیهای صنعتی و کارخانه ای، فست فود، لبنیات، انواع نوشابه ها و دلستر، کلم، گل کلم، کنگر، ذرت، خردل، مصرف ادویه جات تند، فلفل، زنجبیل، قندوشکر، چای، قهوه، کاکائو، نسکافه، ماهی، عدس، برنج، سکباج، ترشی ها، غوره، سیب زمینی، گوجه فرنگی، قارچ، باقلا، میوه های ترش، انارترش، پرتقال، تمشک، توت فرنگی …

افراد دارای مزاج فوق در صورت مصرف این خوراکی ها دچار عوارضی از قبیل بی خوابی، نفخ معده و روده، خشکی پوست و افسردگی خواهند شد.

خوراکیهای مفید برای این افراد:

نخود، گوشت بره، کبوتر، بوقلمون، زرده تخم مرغ، گندم، بادام، مویز، نخودچی کشمش، انجیر، سیب، طالبی، به، خربزه، انگور، آلوشیرین، برنج با زیره یا شوید یا زعفران، سبزی های گرم مثل نعنا، ریحان، ترخون، مرزه، جعفری، تره، هویج ایرانی یا فرنگی، عسل، توت، کنجد، کره، شیره خرما یا انگور

نمونه هایی از ترکیبات غذایی مفید برای این افراد:

حریره بادام، شیربادام، نخوداب با گوشت ماکیان، اسفیدباج با گوشت گردن، پیه ماکیان، آبگوشت گردن با آب سیب و گلاب، ماهی کیلکا کبابی با روغن بادام، فسنجان بادام، کوکوی سبزیجات گرم، هلیم، کاچی، شیر و ترنجبین و روغن بادام

مزاج گرم و خشک

مواد غذایی مضر برای گروه دارای مزاج گرم و خشک:

مصرف زیاد سیر، پیاز، ادویه های تند، گوشت قرمز، بادمجان، موز، خربزه، گردو، پسته، فندق، انجیر، غذاهای سرخ شده و .. مصرف این نوع مواد غذایی بدن این دسته را از تعادل خارج کرده و علائمی از قبیل خشکی پوست و بی خوابی، اضطراب و تپش قلب را در ایشان تشدید میکند.

مثال هایی از موادغذایی مفید برای این افراد:

مرکبات، سیب، هویج، انار، خیار، آلو، هندوانه، زرشک، گوجه سبز، کدو، ریواس، اسفناج، جو، لیموترش، تمرهندی، کاهو، روغن زیتون، پاچه گوسفند .. پکتین موجود در سیب و هویج با پیوند با اسیدهای صفراوی باعث افزایش دفع آنها از بدن می شود.

نمونه هایی از ترکیبات غذایی مفید برای این گروه:

زیرباج،

سوپ جو با گوشت جوجه مرغ،

آش محتوی ماش+کدو+ اسفناج+خرفه+روغن بادام

و یا برنج+اسفناج+ماش مقشر +کاهو+ کمی گشنیز که با سرکه یا آلو ترش شده باشد،

آش جویی که در آن عناب و بنفشه پخته باشند با روغن بادام،

آش ماست با گوشت جوجه مرغ، شیربرنج، گوشتها که با آبغوره و سماق چاشنی دار شده اند.

شربت های مفید:

شربت لیمو، شربت آلو، آب انارترش و شیرین، آب تمر هندی، شربت نارنج، شربت غوره، ماءالشعیر طبی، شربت سکنجبین و خیار .

مزاج گرم و تر:

مواد غذایی مضر برای گروه دارای مزاج گرم و تر:

پرخوری ، مصرف بیش از حد ادویه های تند ، انواع شور (خیار شور و …)،گوشت زیاد ، غذاهای نشاسته ای ، غذاهای چرب ، تخم مرغ ، خرما ، توت ، کشمش ، انبه ، بادام ، پسته ، موز ، فندق ، انجیر ، انگور ، سیر ، بادمجان ، گوشت گوسفند ، بره ، بوقلمون ، اردک ، تخم اردک و جگر سیاه.

بهتر است از غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج گرم و تر هستند کمتر استفاده نمایند و در صورت ضرورت و نیاز ، حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده کنند.

خوراکیهای مفید برای این افراد:

از غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و خشک هستند به طور متناسب استفاده کنند.

نوشیدن آب خنک به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه ، آب زرشک
کاهو ، خیار ، میوه ها به خصوص سیب درختی همراه با پوست و دانه های آن ، انار ، نارنگی ، پرتقال ، گلابی
نارنج ، تمر هندی ، لیمو شیرین ، سنجد ، غوره ، آلو بخارا ، سوپ یا آش جو ، نان جو ، لیموترش تازه ، استفاده از سالاد فصل ، روغن زیتون
حبوبات و غلات جوانه زده (مثل جوی دوسر ، ماش و عدس ) ، بذرهای ملین (مانند اسفرزه ، بارهنگ ، خاکشیر)، غذاهای خام ( میوه ها و سبزی ها)
– انواع توت تازه به خصوص شاه توت به مقدار کم ، کدو خورشتی ، آلبالو و ….

مزاج گرم و تر و استعداد بیماری ها

افراد دموی مزاج در صورت عدم رعایت دستورات ، استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند:
سردرد ، پرخوابی ، هماچوری ، خستگی ، چاقی ، تپش قلب.

برگرفته از کتاب تغذیه در طب ایرانی اسلامی